PROJEKCJA FILMU „JERZY ORDA. ANARCHISTA W DUCHU ŚW. AUGUSTYNA”

Już 28 czerwca 2023 r. o godz. 19.00 zapraszamy na projekcję filmu dokumentalnego „Jerzy Orda. Anarchista w duchu św. Augustyna” w Muzeum Adama Mickiewicza przy Uniwersytecie Wileńskim (ul. Bernardinų 11, Wilno). Przed projekcją odbędzie się prezentacja z udziałem autorki scenariusza – Ilony Lewandowskiej.

Jerzy Orda urodził się 20 marca 1905 r. w Nowoszycach pod Pińskiem. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, głęboko zakorzenionej w tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego. Więzy pokrewieństwa łączyły go z Napoleonem Ordą, akwarelistą i rysownikiem, oraz z rodem Giedroyciów. Rodzina od strony matki pochodziła z Galicji, a jego dziadkiem był wybitny historyk Stanisław Smolka. Do Wilna przyjechał w 1926 r. by kontynuować studia historyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego. Miasto, jego barokowa architektura i niepowtarzalny charakter zafascynowały go tak bardzo, że pozostał mu wierny niezależnie od bardzo burzliwych wydarzeń II wojny światowej i trwającej dziesięciolecia sowieckiej okupacji.

„Prawdziwą jego specjalnością, miłością i zawodem była stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wilno. (…) Zastanawiam się, z kim później dyskutował, jeśli całe jego środowisko dokoła uniwersytetu, instytutów i bibliotek emigrowało. Może, zważywszy, że przedmiot jego miłości, miasto barokowych kościołów zachowało się niezniszczone, język nie był dla niego najważniejszy i znalazł podobnych, co on fanatyków wśród litewskich wyznawców Wilna? – pisał o nim Czesław Miłosz.

Świetnie wykształcony historyk był nie tylko skarbnicą wiedzy o zasobach wileńskich archiwów, ale również – a może przede wszystkim – człowiekiem o wyjątkowych cechach osobowości. Niemal całe życie Orda konfrontował się z autorytaryzmem bądź totalitaryzmami. W tak trudnych czasach potrafił zawsze obronić swoją niezależność, działać zgodnie z nakazami sumienia, choć płacił za to ogromną cenę. Czasem głośno protestując, czasem cicho, lecz stanowczo stojąc przy swoim, pozostawał wiernym prawdzie.

Postać Ordy widzowie poznają poprzez świadectwo osób znających go osobiście oraz tych, które dzielą te same co on pasje. Życiorys Ordy, na pozór spokojny, a w rzeczywistości – pełen dramatycznych zwrotów jest dla twórców filmu również okazją do zastanowienia się nad granicami wolności człowieka w totalitaryzmie, czy też może – granicami władzy totalitarnego państwa nad ludzką wolnością.

Organizatorzy: Muzeum Adama Mickiewicza przy Uniwersytecie Wileńskim, Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” im. Jana Olszewskiego.

Rejestracja na projekcję filmu (ilość miejsc ograniczona): https://bit.ly/3CvZ5ju.

Informacje o filmie

Film dokumentalny, czas trwania: 55 minut

Scenariusz: Ilona Lewandowska

Reżyseria: Dovilė Gasiūnaitė

Montaż: Vytautas Tinteris

W filmie udział wzięli: Krystyna Adamowicz, dr Rasa Antanavičiūtė, Alwida Bajor, ks. Wojciech Górlicki, prof. Zigmantas Kiaupa, Wojciech Piotrowicz, doc. dr Andrzej Pukszto, dr Vitalija Stravinskienė, Wojciech Zagała, Paweł Zienowicz

Produkcja: Teresa Rožanovska, „Ketvirta Versija”.