Święty Michał Archanioł, znany i nieznany

Święty Michał Archanioł, o którym dowiadujemy się z kart Starego i Nowego Testamentu stoi na czele wszystkich dobrych aniołów, stoczył walkę z Lucyferem i zbuntowanymi aniołami. To nasz obrońca w walce ze złem i grzechem. Imię Michał oznacza: Któż jak Bóg!

Pierwsze spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem, zwanym też Księciem wojska niebieskiego

– I wiek po narodzeniu Chrystusa, Nowy Testament

Najszerszy opis biblijny poświęcony Księciu wojska niebieskiego znajdujemy w Księdze Apokalipsy napisanej przez św. Jana w I wieku po narodzeniu Chrystusa. Oto ten fragment:

„Na niebie ukazał się wielki znak: Kobieta obleczona w słońce. Pod jej stopami – księżyc, a na jej głowie – wieniec z dwunastu gwiazd. Jest brzemienna i krzyczy ogarnięta bólami i cierpieniem rodzenia.

Ukazał się też inny znak na niebie: Oto wielki smok ognisty ma siedem głów i dziesięć rogów, a na głowach siedem diademów. Jego ogon ciągnie trzecią część gwiazd nieba i zrzucił je na ziemię. Smok stanął przed kobietą, która miała rodzić, aby gdy tylko urodzi, pożreć jej dziecko. I urodziła syna – mężczyznę, który będzie pasł wszystkie narody laską żelazną. Jej dziecko zostało porwane do Boga, przed Jego tron. Kobieta zaś uciekła na pustynię, gdzie Bóg przygotował jej miejsce, aby ją tam żywiono przez tysiąc dwieście sześćdziesiąt dni.

W niebie rozpętała się walka. Michał i jego aniołowie walczyli ze smokiem. Walczył też smok i jego aniołowie, ale nie zwyciężyli i nie było już dla nich miejsca w niebie. Zrzucono więc wielkiego smoka, dawnego węża, nazywanego diabłem i szatanem. Ten, który zwodzi cały świat, został zrzucony na ziemię, a razem z nim zrzucono jego aniołów” (Ap 12,1–9) Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem, Częstochowa 2009.

Drugie spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 492 rok po narodzeniu Chrystusa, Włochy

W południowych Włoszech, na półwyspie Gargano, w mieście Monte di San Michele (czytaj: Mikele) znajduje się chyba najsłynniejsze na świecie Sanktuarium Świętego Michała Archanioła. Powstało ono w miejscu, gdzie Książę wojska niebieskiego objawiał się czterokrotnie. Pierwszy raz przed 492 rokiem, drugi raz 8 maja 492 roku, trzeci raz w 493 roku, czwarty raz w 1656 roku. W sanktuarium znajduje się Grota nazywana Niebiańską Bazyliką (ilustracja 2a), gdyż jako jedyna świątynia na świecie nie była ona nigdy poświęcona przez żadnego biskupa. Poświęcił ją sam Święty Michał Archanioł.

Wewnątrz Groty uwagę przyciąga wyrzeźbiona w 1507 roku figura przedstawiająca Księcia wojska niebieskiego w stroju legionisty rzymskiego. Pod jego stopami leży pokonany szatan.

Trzecie spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– koniec VI wieku po narodzeniu Chrystusa, Włochy

Około 590 roku, istniejąca w Rzymie forteca, która broniła miasto przed wrogiem otrzymała nazwę Zamku Świętego Anioła. Nazwa ta ma związek ze Świętym Michałem Archaniołem i nawiązuje do niezwykłego wydarzenia. Gdy mieszkańcy Rzymu masowo umierali z powodu zarazy, papież Grzegorz I Wielki zorganizował uroczystą procesję pokutną. W trakcie modlitwy ujrzał on na szczycie budowli Świętego Michała Archanioła, który chował swój miecz do pochwy. Wizję tę zinterpretowano jako zapowiedź końca epidemii i rzeczywiście zaraza ustała. W XIII wieku na szczycie zamku umieszczono figurę Świętego Michała Archanioła, chowającego miecz do pochwy (ilustracja 3a).

Czwarte spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 709 rok po narodzeniu Chrystusa, Francja

Jak podaje tradycja, w 709 roku w Normandii na terenie Francji, biskupowi Aubertowi, objawił się Michał Archanioł, prosząc go o zbudowanie kościoła na skale. Ponieważ biskup zwlekał z wykonaniem zadania, Książę wojska niebieskiego przychodził do niego aż trzykrotnie. Wreszcie Aubert ufundował świątynię, a także kazał wyżłobić pod nią grotę na wzór groty z Gargano. W ten sposób powstało sanktuarium Świętego Michała Archanioła na Mont Saint-Michel, które rozbudowywane przez stulecia dziś stanowi perłę architektury.

Znajduje się ono na wyspie, którą regularnie obmywają morsko-oceaniczne wody. Na szczycie wieży, na wysokości 155 m umieszczono figurę Księcia wojska niebieskiego.

Piąte spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– IX wiek po narodzeniu Chrystusa, Belgia

Święty Michał Archanioł jest patronem stolicy Belgii – Brukseli. Już w IX wieku wybudowano tam pierwszą kaplicę jemu poświęconą. Następnie w XI wieku wzniesiono romański kościół, który został przebudowany na wspaniałą katedrę Świętego Michała Archanioła i Świętej Guduli. Katedrę budowano prawie 300 lat, od XIII do XVI wieku. Wewnątrz znajduje się figura jej patrona Świętego Michała Archanioła (ilustracja 5a). Obrazuje ona słowa Pisma Świętego: „W niebie rozpętała się walka. Michał i jego aniołowie walczyli ze smokiem. Walczył też smok i jego aniołowie, ale nie zwyciężyli i nie było już dla nich miejsca w niebie” (Ap 12,7–8).

zóste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– XII wiek po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

Najprawdopodobniej w XII w. mieszkańcy Rusi Kijowskiej obrali sobie oficjalnie za patrona i obrońcę Świętego Michała Archanioła. Miało to być w czasie panowania księcia Włodzimierza II Monomacha w latach 1113 do 1125. Z pewnością wizerunek Księcia wojska niebieskiego z włócznią lub mieczem i tarczą używany był jako godło Rusi Kijowskiej w XII – XIII wieku. Zachowała się pieczęć jednego z książąt kijowskich przedstawiająca Świętego Michała Archanioła. Pochodzi ona z okresu pomiędzy XII a XIV stuleciem.

Siódme spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1541 rok po narodzeniu Chrystusa, Włochy

Angolo Bronzino, włoski malarz, rysownik i poeta w 1541 roku namalował znany i popularny wizerunek Świętego Michała Archanioła walczącego ze smokiem. Fresk znajduje się we Florencji, w kaplicy Eleonory z Toledo (ilustracja 7a).

Ósme spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1569 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

W 1569 roku województwo kijowskie znajdujące się w granicach Rzeczpospolitej Obojga Narodów otrzymało herb z wizerunkiem Świętego Michała Archanioła. Książę wojska niebieskiego w prawej ręce trzyma opuszczony w dół miecz, a w lewej ręce pochwę. Głowę otacza złoty nimb świadczący o jego przynależności do królestwa niebiskiego.

Dziewiąte spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1624 rok po narodzeniu Chrystusa, Polska

Jak podaje tradycja, w 1624 roku w Polsce, w miejscowości Blizne – położonej zaledwie 150 km na zachód od Lwowa doszło do niezwykłego wydarzenia. Na wioskę napadli Tatarzy i uprowadzili w jasyr 60 ludzi. Zatrwożeni jeńcy za pośrednictwem proboszcza oddali się w opiekę Świętemu Michałowi Archaniołowi. Po tym fakcie Tatarzy zostali wypędzeni w cudowny sposób przez dużą liczbę wojsk w białych szatach. Natomiast uprowadzeni mieszkańcy Bliznego, cali i zdrowi powrócili do domów. Jako wotum wdzięczności, na Górze Blizneńskiej, gdzie byli przetrzymywani jeńcy – wybudowano kaplicę poświęconą Świętemu Michałowi Archaniołowi, a nazwę góry przemianowano na Górę św. Michała (ilustracja 9a).

Dziesiąte spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1636 rok po narodzeniu Chrystusa, Włochy

Włoski malarz Guido Reni namalował sławny obraz przedstawiający Świętego Michała Archanioła walczącego ze smokiem. Artysta przedstawił scenę, w której Książę wojska niebieskiego błyskawicznie pochwycił i spętał łańcuchem uskrzydlonego Szatana. Przekonują nas o tym uniesione jeszcze w powietrzu skrzydła Archanioła. Obraz ten został umieszczony w kościele Santa Maria della Concezione (czytaj: Konczecjone) w Rzymie. Do dziś stanowi pewnego rodzaju wzór do przedstawiania Świętego Michała Archanioła (ilustracja 10a).

Jedenaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1643 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

W muzeum dawnego Arsenału Miejskiego we Lwowie przy ul. Podwale 5 (Підвальна 5) znajduje się bardzo ciekawy eksponat. Jest to odlany z metalu w 1643 roku posąg Świętego Michała Archanioła. Figura tę wykonał i umieścił na budynku arsenału generał artylerii Paweł Grodzki. Cała operacja zrealizowana została na koszt Rzeczpospolitej Obojga Narodów, w której władzę sprawował wówczas król Władysław IV Waza (ilustracja 11a).

Dwunaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1723 rok po narodzeniu Chrystusa, Polska

Pielgrzymi wchodzący na Jasną Górę w Częstochowie przechodzą przez bramę główną, którą ufundował Jerzy Lubomirski w 1723 roku. Nad wejściem znajduje się posąg Świętego Michała Archanioła, a pod nim mozaika z postacią Matki Bożej Częstochowskiej. Ciekawostką jest fakt, że tak samo jak Archanioł wita pielgrzymów, tak samo ich żegna. Zawsze jest bowiem odwrócony twarzą do pielgrzymów.

Zagadkę tę rozwiązuje drobny szczegół, choć z miejsca patrzenia pielgrzyma raczej niezauważalny. Otóż Książę wojska niebieskiego to rzeźba dwustronna.

Ma to znaczenie symboliczne – Archanioł bierze pod opiekę wiernych zarówno wtedy, gdy przychodzą się tu modlić, jak również wtedy, gdy wracają do swojej codzienności.

Trzynaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1775 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

Czy w minionych wiekach, w naszej katedrze lwowskiej mogło zabraknąć Świętego Michała Archanioła? Chyba nie. Jego wizerunek znajduje się w kaplicy Matki Bożej zwanej też kaplicą św. Antoniego Padewskiego. Na jej sklepieniu widzimy Archanioła unoszącego się nad Lwowem w otoczeniu świętych, którzy orędują za miastem (ilustracja 13a). Fresk ten, podobnie jak inne w katedrze wykonał lwowski malarz Stanisław Stroiński w latach 1771–1775. (Uwaga, która nie należy tekstu. Warto sprawdzić dokładnie kiedy powstały te freski. Jeśli zostały ukończone rzeczywiście w 1775 roku, to w przyszłym roku będzie 250. rocznica zakończenia całości prac. Rocznicę taką z pewnością należałoby jakoś uwypuklić).

Czternaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1884 rok po narodzeniu Chrystusa, Włochy

13 października 1884 roku, w Rzymie, po odprawieniu Mszy świętej papież Leon XIII pozostawał jeszcze kościele i modlił się w skupieniu. W tym czasie doznał mistycznego uniesienia, w czasie którego usłyszał w pobliżu Tabernakulum dialog Szatana z Chrystusem. Lucyfer, pełen złości i krzyku obwieszczał Panu Jezusowi, że może zniszczyć Kościół. Potrzebuje na to tylko więcej czasu i władzy. Domagał się od 75 do 100 lat, a stulecie, które wybierał, to wiek XX.

Po tym wydarzeniu papież Leon XIII napisał znaną nam do dziś modlitwę do Świętego Michała Archanioła i polecił wiernym, aby ją odmawiali po Mszy św. Sto lat później Jan Paweł II – poprosił wszystkich katolików, aby powrócili do tej modlitwy. W ten sposób, również dzisiaj, w wielu kościołach, po zakończeniu Mszy św. modlimy się do Świętego Michała Archanioła.

Piętnaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1897 rok po narodzeniu Chrystusa, Polska

29 września 1897 roku błogosławiony ks. Bronisław Markiewicz w Miejscu Piastowym na terenie diecezji przemyskiej założył nowe Zgromadzenie Zakonne Świętego Michała Archanioła. Miejsce Piastowe to mała miejscowość w Polsce położona ok. 200 km na zachód od Lwowa. Michalici stawiają sobie trzy cele: uwielbienie Boga, dobro Kościoła i własne uświęcenie. W 1996 roku objęli oni swoją opieką jedno z najważniejszych na świecie sanktuariów Świętego Michała Archanioła. Mowa o wspomnianym wcześniej Gargano.

Michalici mają także, pochodzącego z naszych stron reprezentanta w niebie. Jest to ks. Władysław Błądziński urodzony w 1908 roku w Myślatyczach koło Mościsk, który zginął śmiercią męczeńską w obozie koncentracyjnym Gross Rosen w 1944 roku.

Szesnaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– koniec XIX wieku, Polska

Błogosławiony Bronisław Markiewicz założył także w Miejscu Piastowym kolejne zgromadzenie zakonne, tym razem przeznaczone dla kobiet. Nosi ono nazwę: Siostry Świętego Michała Archanioła, w skrócie michalitki.

Od 2009 roku należące do tego zgromadzenia siostry: Cherubina i Zofia pracują w Nowym Jaryczowie, koło Kamionki Buskiej w Ukrainie.

Siedemnaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1914 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

W 1914 roku prezes Izby Rzemieślniczej we Lwowie, Michał Makowicz ukończył budowę prywatnej kamienicy przy ul. Drukarskiej 11. Znajduje się ona na skrzyżowaniu z dzisiejszą ulicą Łesi Ukrainki. Właściciel kamienicy polecił umieścić na elewacji budynku płaskorzeźbę przedstawiającą jego patrona Świętego Michała Archanioła (ilustracja 17a). Spacerując po Starym Mieście z łatwością można odszukać tę ciekawostkę.

Osiemnaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1950 rok po narodzeniu Chrystusa, Korea

W 1950 roku pewien amerykański żołnierz noszący imię Michał i biorący udział w tak zwanej wojnie koreańskiej, napisał list do swojej mamy. Przedstawił w nim niezwykłą historię, która przydarzyła mu się na polu walki. Młodzieniec od dzieciństwa odmawiał modlitwę do swego patrona Świętego Michała Archanioła. I tak się stało, że gdy śmierć zaglądała mu w oczy Książę wojska niebieskiego przyszedł mu z pomocą.

Gdy Michał w gęstej mgle odłączył się od swego oddziału zauważył, że obok niego podąża rosły żołnierz, którego nigdy wcześniej nie widział. Miał on również na imię Michał i mówił, że dopiero co dołączył do jego grupy. Wkrótce zaczęły się problemy. Z mgły wyłoniło się siedmiu wrogów, którzy zaczęli do nich strzelać. Jednak kule nie zabiły tajemniczego Michała, natomiast bohater opowiadania, trafiony pociskiem stracił przytomność.

Gdy ją odzyskał, to się okazało, że siedmiu wrogów zginęło od miecza. Dowódca Michała stwierdził, że żadnego innego Michała nigdy nie było w jego oddziale i całą zasługę pokonania wrogów przypisywano jemu.

Z czasem jednak wielu żołnierzy uwierzyło w prawdziwość opowieści Michała o tajemniczym żołnierzu, który uratował mu życie. Dzisiaj historia ta jest powszechnie znana w armii Stanów Zjednoczonych, a także w innych krajach.

Dziewiętnaste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 1995 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

Po uzyskaniu niepodległości przez Ukrainę, Rada Miasta Kijowa w 1995 roku zatwierdziła nowy herb stolicy. Przedstawia on Świętego Michała Archanioła w gotowości do obrony miasta. Postać odziana jest w białą koszulę książęcą i strój rycerski. W prawej ręce trzyma ognisty miecz zwrócony w bok – co symbolizuje ochronę. W lewej ręce dzierży srebrną tarczę w złotej obwódce z wizerunkiem złotego krzyża – jest to symbol Światła i wiary chrześcijańskiej. Postać posiada jeszcze ciemnokarmazynowy płaszcz zapinany złotą spinką. Skrzydła Archanioła ozdobione są złotymi paskami. Głowę otacza złota aureola, symbol świętości i przynależności do królestwa niebieskiego.

Dwudzieste spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 2002 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

W latach 2001–2002 w Kijowie, na fundamentach średniowiecznej bramy Lackiej wzniesiono nową murowaną budowlę o tej samej nazwie. Na jej szczycie ustawiono posąg Świętego Michała Archanioła wykonany przez znanego ukraińskiego rzeźbiarza Anatolija Kuszcza. Brama Lacka znajduje się na Placu Niepodległości. Jest to główny plac nie tylko Kijowa, ale i całej Ukrainy. Umieszczona w tym miejscu figura Księcia wojska niebieskiego ma zatem znaczenie symboliczne. Święty Michał Archanioł jawi się jako obrońca nie tylko stolicy, ale i całego państwa.

Dwudzieste pierwsze spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 2018 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

Dnia 29 września 2018 roku we Lwowie, w dzielnicy Sichów arcybiskup katowicki dokonał poświęcenia kościoła pod wezwaniem Świętego Michała Archanioła. Świątynia ta była darem diecezji katowickiej dla diecezji lwowskiej. Obiekt został zaprojektowany przez sławnego polskiego architekta Stanisława Niemczyka. Z kolei nad ołtarzem umieszczono dwumetrowej wielkości obraz przedstawiający Świętego Michała Archanioła, autorstwa innego polskiego artysty Antoniego Cygana (ilustracja 21a). Kościół został także wyposażony w dwa dzwony. Jeden z nich to dzwon poświęcony Księciu wojska niebieskiego. Widnieje na nim napis: „Imię moje Święty Michał Archanioł”.

Dwudzieste drugie spotkanie ze Świętym Michałem Archaniołem

– 2023 rok po narodzeniu Chrystusa, Ukraina

W dniu 24 listopada 2023 roku, w drugim roku pełnowymiarowej wojny Rosji z Ukrainą, rzymskokatoliccy biskupi Ukrainy ogłosili nowy rok liturgiczny – Rokiem Świętego Michała Archanioła. Rozpoczął się on w pierwszą niedzielę adwentu, 3 grudnia 2023 roku. W ślad za tym, 29 grudnia 2023 roku rozpoczęła się nowenna do Księcia wojska niebieskiego w intencji pokoju. Nabożeństwo to jest odprawiane 29. dnia każdego miesiąca.

Niech to zaproszenie do modlitwy przez wstawiennictwo Świętego Michała Archanioła, skierowane do wszystkich wiernych w Ukrainie przyczyni się do jak najszybszego zakończenia wojny i doprowadzenia do sprawiedliwego pokoju.

***

W tych dwudziestu dwóch obrazach ukazujących Świętego Michała Archanioła w dziejach świata ujrzeliśmy zaledwie kroplę w oceanie Jego aktywności i Jego kultu w różnych zakątkach ziemi. Książę wojska niebieskiego nieustannie działa i pokonuje Szatana wszędzie tam, gdzie Bóg Go posyła.

Pamiętajmy jednak, o gorzkim doświadczeniu, które spotkało Izraelitów w wojnie z Filistynami. Historia ta została opisana w rozdziale czwartym Pierwszej Księgi Samuela.

Gdy w pierwszej bitwie z Filistynami Izraelici ponieśli dotkliwą klęskę, to zastanawiali się dlaczego Bóg na to pozwolił. Postanowili więc sprowadzić na pole walki Arkę Przymierza, będącą symbolem Bożej obecności i Bożej potęgi. Liczyli, że w ten sposób Pan doprowadzi do zwycięstwa. Tak się nie stało. Wręcz przeciwnie, Izraelici zostali pokonani, a Arka Przymierza dostała się w ręce wrogów.

Bóg bowiem nie pozwala się traktować przedmiotowo. Bóg jest suwerenny i nie musi się podporządkowywać żadnej władzy. Opisana historia, pokazuje, że posługiwanie się jakąś świętą rzeczą bez wewnętrznego zaangażowania się w relację z Bogiem i bez spełniania Jego wymagań może okazać się drogą donikąd.

Dlatego potrzeba zaprosić Świętego Michała Archanioła do naszych serc, do naszego życia i do naszych codziennych spraw, aby pomógł nam wypędzić stamtąd Szatana i jego zwolenników. Aby tam już więcej miejsce dla nich się nie znalazło, lecz żeby zakrólował tam Pan Bóg.

Przy takim zbiorowym wysiłku wiernych, Bóg może rzeczywiście odmienić oblicze narodu i państwa, i może również doprowadzić do tak upragnionego pokoju w Ukrainie.

opracował br. Adam Szczygieł SSP

Tekst ukazał się w nr 12 (448), 28 czerwca – 15 lipca 2024

Źródło: Kurier Galicyjski